Дар умум 3 навьи нигох ба шахсияти Ахмадшох Масьуд дар чомеаи Точикистон вучуд дорад.
1- Эхсосоти ва мардуми
2-Миллатдустона ва ормонгароёна
3-Сиёси ва расми
Албатта хамаи ин нигоххо ба далели чаззобияти хос ва гайрикобили тавсифи шахид Масьуд ба хамдигар пайванд доранд,амо дар айни хол дорои тафовутхое низ мебошанд.Решаи ингуна нигоххо аз таьрих ва ормони миллат об мехурад.Миллате,ки дар кухангузашта сохиби давлатдори ва тамаддуни воло буда ва беш аз хазор сол барои аз даст додани ин давлаттори ки хамоно салтанати Сомониён будааст хасрат хурда ва хар навь кушиши бузургонаш барои эхёи тамаддун ва азамати гузашта тавассути бегонагон ва бегонапрастон саркуб шудааст.Инак дар поёни хазораи дувум ва огози хазораи нав миллати точик дубора фурсату имкони эхё ва бозгашт ба асолати хешро пайдо кардааст. Дар ин раванд накши шахсиятхои барчаста амсоли Ахмадшох Масьуд,ки муборизоти милли-мазхабияш намоде аз ормонхохи ва истиклолталабии мардуми точик аст,босазо ва намунаи ибрат каламдод мешавад.Ногуфта намонад мо вакте "мардуми точик" мегуем хамаи точикзабонони минтакаро дар назар дорем,ки бар асари чаври таьрих ва "табартаксим"-хо акнун теьдоде зиёдашон дар хорич аз Точикистони кунуни ба сар мебаранд.
Ин гуфта маьруф аст,ки таьрихи миллатхоро шахсиятхо месозанд.Милаттхо хам дар хофизаи таьрихии худ шахсиятхоеро чой медиханд ва ба онхо арч мениханд,ки ба хотири мукаддасоте чун дин, миллат,механ,ормон ва арзишхои башари кахрамонона (гохе бо камон ва гохе бо каламу калом) мубориза ва азхудгузаштаги мекунанд .Аз чумлаи ингуна шахсиятхои мубориз дар миёни мардуми форсу точик Рустам,Сиёвуш,Амир Исмоили Сомони,Имом Абуханифа , Темурмалик, Ахмади Дониш ва Садруддин Айни будаанд.Агарчи зиндаги ва кору пайкори кахрамонони ин миллат,кабл аз ислом ба зохир афсона ва хатто гохо игрокомез пиндошта мешавад,аммо пас аз ислом ин накш вокеитар ва боварпазиртару таьсиргузортар чилвагар мешавад.Ахмадшох Масьуд дар идомаи силсилаи ёдшуда какрор дорад ва бидуни шак дорои як чойгохи намоён дар таьрихи миллати точик аст.У хислатхое миллатсозе амсоли часорату родмардии Рустам,тадбиру хиради Амир Исмоил,таквои Абуханифа,муковимати Темурмалик,фарохнигарии Дониш ва дилсузии Айниро ба мерос бурад буд.Аз ин руст,ки ба кавли Рустами Ваххоб-шоири точик "ба танхои худ як миллат буд!"
1- Эхсосоти ва мардуми
2-Миллатдустона ва ормонгароёна
3-Сиёси ва расми
Албатта хамаи ин нигоххо ба далели чаззобияти хос ва гайрикобили тавсифи шахид Масьуд ба хамдигар пайванд доранд,амо дар айни хол дорои тафовутхое низ мебошанд.Решаи ингуна нигоххо аз таьрих ва ормони миллат об мехурад.Миллате,ки дар кухангузашта сохиби давлатдори ва тамаддуни воло буда ва беш аз хазор сол барои аз даст додани ин давлаттори ки хамоно салтанати Сомониён будааст хасрат хурда ва хар навь кушиши бузургонаш барои эхёи тамаддун ва азамати гузашта тавассути бегонагон ва бегонапрастон саркуб шудааст.Инак дар поёни хазораи дувум ва огози хазораи нав миллати точик дубора фурсату имкони эхё ва бозгашт ба асолати хешро пайдо кардааст. Дар ин раванд накши шахсиятхои барчаста амсоли Ахмадшох Масьуд,ки муборизоти милли-мазхабияш намоде аз ормонхохи ва истиклолталабии мардуми точик аст,босазо ва намунаи ибрат каламдод мешавад.Ногуфта намонад мо вакте "мардуми точик" мегуем хамаи точикзабонони минтакаро дар назар дорем,ки бар асари чаври таьрих ва "табартаксим"-хо акнун теьдоде зиёдашон дар хорич аз Точикистони кунуни ба сар мебаранд.
Ин гуфта маьруф аст,ки таьрихи миллатхоро шахсиятхо месозанд.Милаттхо хам дар хофизаи таьрихии худ шахсиятхоеро чой медиханд ва ба онхо арч мениханд,ки ба хотири мукаддасоте чун дин, миллат,механ,ормон ва арзишхои башари кахрамонона (гохе бо камон ва гохе бо каламу калом) мубориза ва азхудгузаштаги мекунанд .Аз чумлаи ингуна шахсиятхои мубориз дар миёни мардуми форсу точик Рустам,Сиёвуш,Амир Исмоили Сомони,Имом Абуханифа , Темурмалик, Ахмади Дониш ва Садруддин Айни будаанд.Агарчи зиндаги ва кору пайкори кахрамонони ин миллат,кабл аз ислом ба зохир афсона ва хатто гохо игрокомез пиндошта мешавад,аммо пас аз ислом ин накш вокеитар ва боварпазиртару таьсиргузортар чилвагар мешавад.Ахмадшох Масьуд дар идомаи силсилаи ёдшуда какрор дорад ва бидуни шак дорои як чойгохи намоён дар таьрихи миллати точик аст.У хислатхое миллатсозе амсоли часорату родмардии Рустам,тадбиру хиради Амир Исмоил,таквои Абуханифа,муковимати Темурмалик,фарохнигарии Дониш ва дилсузии Айниро ба мерос бурад буд.Аз ин руст,ки ба кавли Рустами Ваххоб-шоири точик "ба танхои худ як миллат буд!"
